BẢO HỘ CHỈ DẪN ĐỊA LÝ “HƯNG YÊN” CHO SẢN PHẨM NHÃN LỒNG

Ngày 23/01/2017 Cục Sở hữu trí tuệ ra Quyết định số 186/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00055 cho sản phẩm nhãn lồng “Hưng Yên” nổi tiếng. Sở Khoa học và Công nghệ Hưng Yên là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.

Nhãn lồng từ lâu đã được biết đến là một sản vật nổi tiếng, là niềm tự hào của người dân Hưng Yên. Nằm trải dọc sông Hồng, nhãn lồng Hưng Yên đã xuất hiện gần 300 năm gắn liền với lịch sử phố Hiến. Tại Chùa phố Hiến có cây nhãn lâu năm nhất, được xem là cây nhãn tổ và đã được dựng bia ghi danh. Dân gian tương truyền rằng có một vị quan đi tuần qua đúng mùa nhãn chín, ngài nếm thấy hương vị đạm đà khó quên, biết đây là sản vật quý, ngài bèn đem tiến vua, từ đó nhãn lồng còn được gọi tên khác là nhãn tiến vua. Nhà bác học Lê Quý Đôn khi ăn nhãn tiến vua đã mô tả: “mỗi lần bỏ vào miệng thì ngập tận chân răng, lưỡi đã nảy ra vị thơm tựa như nước thánh trời cho”. Hương vị và nhiều nét đặc trưng của nhãn lồng Hưng Yên đã đi vào đời sống và thơ ca:

“Dù ai buôn Bắc bán Đông
Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên”
“Quê ta quê của tình thương
Quê ta quê của vị hương nhãn lồng”
“Bình minh trên dải sông Hồng
Sum suê bóng nhãn mượt đồng đay xanh”

Nhãn lồng Hưng Yên có đặc điểm hình thái nổi bật và dễ nhận biết. Quả nhãn tròn, vỏ quả màu nâu sẫm, đường kính quả từ 25,61 đến 29,36 mm, chiều cao quả từ 23,98 đến 27,61 mm, trọng lượng quả từ 9,35 đến 13,28 g/quả. Hàm lượng vitamin C từ 45,12 đến 59,32 mg/100g, axit hữu cơ tổng số từ 0,04 – 0,17 %, đường tổng số 13,89 đến 17,37%, hàm lượng chất rắn hòa tan từ 17,63 đến 20,88 độ Brix, hàm lượng nước từ 18,38 – 22,09. Hương vị nhãn lồng Hưng Yên rất đặc trưng, mùi thơm tinh khiết và dịu mát, cùi quả dày, ráo nước, màu trắng trong, giòn, vị ngọt đậm.

Nhãn lồng Hưng Yên có được danh tiếng và đặc thù như vậy là nhờ khu vực địa lý rất thích hợp với quá trình sinh trưởng của cây nhãn lồng và kinh nghiệm tích lũy được của người dân. Khu vực trồng nhãn lồng Hưng Yên có địa hình bằng phẳng, dọc theo sông Hồng và sông Luộc nên đất đai màu mỡ, địa hình không đồng đều, hướng dốc từ tây bắc xuống đông nam, xen kẽ là những ô đất trũng thường xuyên bị ngập nước tạo thành các dải, các khu, vùng cao thấp xen kẽ nhau như làn sóng. Đất được trồng nhãn lồng là đất phù sa điển hình chua, đất phù sa điển hình ít chua, đất phù sa điển hình cơ giới nhẹ. Thành phần cơ giới của đất là từ cát pha thịt đến thịt nhẹ pha cát. Đất có phản ứng trung tính, pHKCL trong khoảng 6,8 đến 7,7. Hàm lượng cacbon hữu cơ và đạm tổng số trung bình. Lân tổng số và lân dễ tiêu trung bình đến rất giàu. Tổng lượng mưa bình quân hàng năm 1.300 – 1.700 mm, là khu vực có lượng mưa cao. Nhiệt độ trung bình năm khoảng từ 20 - 24oC. Độ ẩm trung bình năm từ 80 - 85%. Tổng lượng bốc hơi trung bình năm là 1.000 – 1.100 mm.

Kinh nghiệm của người dân trồng nhãn cũng góp phần không nhỏ làm cho danh tiếng của nhãn lồng Hưng Yên ngày một nhiều người biết đến. Bên cạnh kỹ thuật trồng và chăm sóc được tích lũy từ lâu đời, người dân trồng nhãn đã tích cực tiếp thu và ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chăm sóc, thu hoạch và chế biến để tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt. Người dân đã biết chọn những cây nhãn có chất lượng tốt, năng suất cao để ghép cây, biết lựa chọn thời điểm trồng vào mùa Xuân và mùa Thu khi độ ẩm không khí cao và có mưa để tỷ lệ cây sống cao. Người dân còn chủ động nuôi ong mật để đảm bảo tỷ lệ đậu quả cao, chủ động diệt lộc đông, khoanh cành, cuốc đất xung quang tán nhằm hạn chế sự phát triển của cây để tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình ra hoa đậu quả sau này. Ngoài ra, người dân trồng nhãn còn đặc biệt chú trọng đến kỹ thuật cắt tỉa cành, lộc non, hoa và quả để khi thu hoạch được trái nhãn có chất lượng tốt nhất và nhiều bí quyết khác để tạo nên những trái nhãn lồng Hưng Yên có đặc thù riêng khác biệt với các khu vực khác.

Khu vực địa lý: Thành phố Hưng Yên, huyện Khoái Châu, huyện Tiên Lữ, huyện Kim Động thuộc tỉnh Hưng Yên